In name of the game

“All the world’s a stage.
And all the men and women merely players.
They have their exits and their entrances.
And one man in his time plays many parts.”

-William Shakespeare-

Van bovenstaande waarheid ben ik mij op sommige momenten zeer bewust. Zoals wanneer ik voor het eerst een nieuw podium betreed. Toen ik ‘moeder’ werd bijvoorbeeld, voelde dat de eerste dagen nog als ‘moedertje spelen’. De buitenwereld leek sneller gewend aan mijn nieuwe rol dan ikzelf.
Bij mijn eerste baantje werd ik een ‘bioscoopmedewerker’. Daarvoor, in mijn rol als ‘scholier’, moest ik voor van alles en nog wat toestemming vragen aan volwassenen. Maar bij dit nieuwe optreden waren de rollen omgedraaid en kwamen de volwassenen naar mij toe om te vragen of ze iets mochten. In het begin vergat ik nog weleens van schrik mijn tekst. Over het algemeen kom je echter best snel in je rol en na een tijdje ga je er helemaal in op. Soms krijg je bij een nieuwe opvoering ook een bijpassend kostuum (bijvoorbeeld een uniform). En zo niet, dan zorg je meestal zelf voor kleding waarin je je rol zo goed mogelijk kunt vervullen.

“Dan ben ik de baas en moet jij doen wat ik zeg, oké?”

Het is vreemd als je bedenkt hoeveel gewicht we geven aan onze rollen. Enerzijds aan die van onszelf en anderzijds aan die van anderen. Met betrekking tot onze eigen rollen vergeten we soms dat we de rollen slechts spelen en niet zijn. We zijn niet de baas over anderen als we directeurtje spelen. We zijn niet meer, beter, machtiger dan een ander. Binnen een bedrijf hebben mensen de rol van werknemer op zich genomen en daarom spelen ze het spelletje met de directeur als baas mee. Maar als het spel om wat voor reden dan ook niet meer goed voelt, zijn alle spelers vrij om een ander spel te gaan spelen.

Paplepel

Eén van de redenen is waarschijnlijk dat we van jongs af aan leren dat meespelers leuker zijn dan spelbrekers. Als we als kind doen wat ons gezegd wordt zijn we braaf, leuk, lief. Dan krijgen we een liefdevolle glimlach, een compliment, een aai over de bol. We deugen als mens, we mogen er zijn en verdienen het om geliefd te worden. Als we niet luisteren en de regels overtreden zijn we stout, vervelend, lastig. Ons gedrag wordt bestraft met een boze blik, een luide stem, een apart zetten. We voelen ons afgewezen, onzeker of de boze volwassene nog wel om ons geeft. Aangezien we als kind erg afhankelijk zijn van onze verzorgers is dat behoorlijk beangstigend.
Op school leren we onze behoeften en impulsen in bedwang te houden (of te negeren). We zitten stil op onze stoel en houden onze mond. We mogen niet zomaar naar de wc als we moeten. Wanneer we honger of dorst hebben is het niet altijd de juiste (pauze) tijd om te eten en drinken. We mogen niet naar buiten of naar huis als we dat willen. En wat we leren en wanneer staat in het lesprogramma, of het ons nu boeit of niet.

Privileges

Een andere reden waarom we blijven meespelen in een spel waarin we niet gelukkig zijn, is dat we de gunsten of voorrechten die het oplevert niet willen of kunnen missen. Ons inkomen bijvoorbeeld. Of ons aanzien. We willen bij de groep blijven horen, dus volgen we de regels.

In name of the game

Er bestaat een hele wereld van regel- en naamgevingen. Een netwerk van bedenksels en afspraken, dat als het ware als een spinnenweb over de aarde gedrapeerd is. In die wereld ben jij niet gewoon een levende vrouw of man van vlees en bloed. Het huis waarin jij woont is niet gewoon een gebouw en de grond waarop het staat is niet gewoon een stukje aarde. In de fictieve wereld van bedenksels en afspraken ben jij een persoon met een naam (in hoofdletters) en nummer. Je huis is een adres en de grond waarop het staat een kavel met een nummer. Velletjes papier en stukjes rond metaal zijn even waardevol als dat wat men ermee kan kopen. En een vrouw die net als ieder andere vrouw ademt, eet, slaapt en soms stiekem een scheetje laat, kan in het land van constructies zomaar met de rol van koningin geboren zijn. Mensen die de rol van rechter spelen, of kamerlid, of agent zweren haar trouw te dienen. En alle mensen in het land die onderdaan spelen, betalen voor haar levensonderhoud. Waarom? Omdat dat nou eenmaal de regels zijn van het spel dat we spelen.

Do you think that’s air you’re breathing Neo?

Wat is een titel? Een natie? Een gemeente? Een corporatie? Een regering? Een rechtbank? Wat zijn deze nou werkelijk, in de echte wereld? Op de aarde onder het spinnenrag? In de levende wereld zijn ze niets. Lucht. Dood. Ze bestaan alleen als constructen in ons hoofd. Het zijn rollen in een script, of pionnen op een spelbord, die zich tot andere rollen of pionnen verhouden via opgetekende spelregels (contracten).

Bizar genoeg denken wij dat we onze toebedeelde rol in bepaalde gevallen wel mee moeten spelen, omdat iedereen om ons heen dat doet. Het voelt alsof we geen keus hebben. Maar is dat wel zo? Onze pion mag dan wel op het monopoliebord staan, maar wijzelf zitten aan de tafel. Op het bord zijn we een andere speler misschien huur verschuldigd, maar aan tafel delen we een bak chips. Wanneer wij niet op hetzelfde spelbord of podium staan als degenen die de rol van agent, minister, of rechter spelen, kunnen zij ons dan straffen voor het overtreden van de spelregels of het niet volgen van het script? Hebben de scripts en regels die zij volgen dan nog wel betrekking op ons?

Nee dus

Het blijkt zo te zijn dat justitie machteloos staat tegenover mensen die zich niet laten strikken om een rol op zich te nemen in het spel van de wet. Deze mensen beschikken over de benodigde kennis, communicatieve vaardigheden en moed om zogezegd hun mannetje te staan. Ze kennen de gespeelde spelletjes door en door en weigeren mee te spelen. De ware essentie van hun kracht is echter dat ze weten wie ze zijn in deze wereld. Ik vind het inspirerend. We zijn allemaal zonder uitzondering vrije wezens. Waarom zouden we een ander het recht geven om over ons te heersen in name of some stupid game? Voor mij voelt het als de hoogste tijd dat ik leer om meer in mijn natuurlijke zelf te blijven staan. En voor jou?

Wordt vervolgd…